Photo by Michaela St: on pexels.com

Waarom doen we dit?

We zeggen vaak 'sorry' zonder erbij na te denken. Maar waarom doen we dat eigenlijk? Het heeft vooral te maken met onze opvoeding en hoe we ons voelen en gedragen in sociale situaties.

Sociale conditionering

Van jongs af aan leren we dat het belangrijk is om beleefd te zijn en om conflicten te vermijden. Op deze manier leren we al snel dat sorry zeggen een goede manier is om sociaal geaccepteerd te worden. Inmiddels zijn we zo geprogrammeerd dat we 'sorry' zeggen, ook als het nergens voor nodig is.

Onzekerheid  en Perfectionisme

Als je onzeker bent of bang om fouten te maken, zeg je sneller 'sorry'. Het is een goede manier om jezelf te beschermen en te voorkomen dat anderen je negatief zullen beoordelen of afwijzen. 

En dan perfectionisme. Datgene waarvan je, tijdens sollicitatiegesprekken, niet precies weet of het een goede of een slechte eigenschap is. Het kan er in ieder geval voor zorgen dat je vaker 'sorry' zegt. Je moet immers aan jouw hoge standaarden voldoen. Alles moet tot in de puntjes in orde zijn en de kleinste imperfectie leidt tot het onvermijdelijke 'sorry'. Hiermee probeer je controle te houden en te voorkomen dat je iemand (lees: jezelf) teleurstelt. 

Vermijden van conflicten

Soms verontschuldigen we ons puur om van het gezeik af te zijn. ‘Being the bigger man’. Een 'sorry' lijkt dan de snelste manier om de plooien glad te strijken en verder te gaan.

People Pleasing

Als pleaser heb je de neiging om de behoeften van anderen boven die van jezelf te stellen, veelal uit angst voor afwijzing of conflict. Puur om de harmonie te bewaren en of je zelf schuldig bent aan een bepaalde situatie, speelt nauwelijks een rol. Dus om ervoor te zorgen dat je er bij iedereen goed voor blijft staan en zonder je eigen grenzen te respecteren, zeg je…. Juist, je hebt ‘m door.

Photo by Neda Kekil: on pexels.com

De gevolgen van te vaak 'sorry' zeggen:

Ach, het is toch maar 1 klein woordje. Dat kan toch geen kwaad? 

Wel, onnodig en overmatig je excuses aanbieden is helemaal niet zo onschuldig als je wellicht zou denken. Degene tegen wie je 'sorry' zegt is niet de enige die dit hoort, jouw hersenen horen het namelijk ook en dit kan zorgen voor:

Verlies van zelfvertrouwen

Elke keer dat je je onnodig verontschuldigt, geef je jezelf het signaal dat je iets verkeerd doet, ook al is dat helemaal niet zo. Dit kan je zelfvertrouwen langzaam maar zeker ondermijnen. Je kunt op den duur gaan geloven dat je continu fouten maakt of zelfs het gevoel krijgen dat je minder belangrijk bent dan iemand anders. 

Impact op professionele relaties
In een werkomgeving kan het continu 'sorry' zeggen ervoor zorgen dat anderen gaan denken dat je niet zeker bent van jezelf of je vaardigheden. Het kan zelfs de indruk wekken dat je verantwoordelijkheid neemt voor dingen die eigenlijk niet jouw fout zijn. Dat wil je natuurlijk niet, want het kan je professionele reputatie schaden.

Verminderen van de kracht van echte excuses
Als je altijd 'sorry' zegt, zelfs voor de kleinste dingen, verliest het woord zijn betekenis. Op de momenten dat een echte verontschuldiging nodig is, voelt het minder oprecht of krachtig. Als je te pas en te onpas mensen met 'sorry’s' bombardeert, wordt de waarde van het woord minder. Een kwestie van vraag en aanbod. 

Hoe je bewuster kunt omgaan met verontschuldigingen

Het is dus aan te raden om wat bewuster met onze verontschuldigingen om te gaan, zodat we ze aan diegenen kunnen geven die ze echt verdienen. Maar hoe doe je dit?

“Sorry”

“Je moet niet altijd “sorry” zeggen!”

“Sorry, ik had het niet door.”

Wees je bewust van je taalgebruik

Luister eens goed naar hoe vaak je 'sorry' zegt op een dag. Je zult merken dat je het veel vaker doet dan nodig is. Vraag je elke keer af waarom je jezelf verontschuldigd hebt. Was het echt wel nodig? Wees hierin niet te hard voor jezelf als je weer eens te makkelijk 'sorry' hebt gezegd. De eerste stap is het bewust worden ervan. 

Herformuleer je boodschap

Vaak genoeg kun je 'sorry' vervangen door iets positiefs of iets constructiefs. Dit maakt je boodschap krachtiger en zal ervoor zorgen dat je zelfverzekerder overkomt. Probeer de volgende keer eens te zeggen “bedankt voor je geduld” in plaats van “sorry dat ik laat ben”. Krijg je op je donder van je baas, probeer eens “bedankt voor de feedback, ik neem het mee”. 

In plaats van “sorry dat ik stoor” kun je perfect zeggen “Is dit een goed moment voor een snelle vraag?”. Zo laat je waardering zien zonder je eigenwaarde voor de bus te gooien. Het lijken kleine veranderingen, maar het verschilt enorm in hoe je overkomt.

Wanneer je duidelijker en krachtiger communiceert, laat je zien dat je je eigen waarde kent en dat je achter je keuzes staat. Dit geeft een positieve boodschap aan anderen: je bent iemand die weet wat hij of zij wil en daar ook voor durft uit te komen. Door te laten zien dat je niet voor alles verontschuldigingen hoeft te maken, versterk je niet alleen de indruk die je op anderen maakt, maar ook je eigen gevoel van zelfvertrouwen. Het wordt steeds makkelijker om zonder excuses je grenzen aan te geven en voor jezelf op te komen.

Kies je momenten zorgvuldig
Niet elke situatie vraagt om een 'sorry'. Wees spaarzaam met je excuses en gebruik ze alleen wanneer je echt iets verkeerd hebt gedaan of iemand hebt gekwetst. Zo blijven je verontschuldigingen betekenisvol en oprecht en zullen mensen sneller je excuses echt accepteren.

Photo by Nick Night on Unsplash

Deze 'sorry's' mogen naar de prullenbak

En nu is het klaar. Hier ga je je niet langer voor excuseren.

Voor het innemen van je eigen ruimte

Zit je in een drukke trein, een vol kantoor of een benauwd café op zaterdagnacht, je hoeft je niet te excuseren voor het simpelweg innemen van je eigen ruimte. Iedereen heeft immers recht op zijn, haar of hun eigen plek, dus jij ook. Sta stevig in je eigen ruimte, neem je plek in. Zo laat je zien dat je jezelf serieus neemt. Je geeft het signaal af dat je jezelf net zo goed respecteert als dat je anderen respecteert.

Wanneer je een ander perspectief hebt of nee zegt

‘Nee’ is gewoon een acceptabel antwoord. Het is niet nodig om je te verontschuldigen, omdat je geen zin hebt om over te werken of op de kinderen van je zus te passen. Ga maar eens vol overtuiging achter jouw ‘nee’ staan. Hiermee laat je zien dat je jouw eigen grenzen bewaakt en dat het voor jezelf duidelijk is wat je wel of niet kan of wil doen.

Je verontschuldigen voor je mening is al helemaal onnodig. Jouw mening is net zo waardevol als die van anderen. Uiteindelijk kan een ander perspectief een gesprek juist verdiepen en misschien zelfs anderen inspireren. 

Als je al eens ‘sorry’ hebt gezegd

Een welgemeende excuses moet genoeg zijn. Blijf je niet voor hetzelfde verontschuldigen. Doe het één keer goed en laat het dan aan de persoon in kwestie om dit op zijn of haar tempo te verwerken. Laat het los.

Voor iets dat buiten jouw macht ligt

Het lijkt logisch, maar toch verontschuldigen we ons vaak voor dingen waar we totaal geen invloed op hebben en dus ook niet schuldig aan zijn. Dus, is het niet jouw schuld, dan is het ook niet jouw verontschuldiging.