Uitstelgedrag is niet alleen die vervelende gewoonte die je 's avonds laat met een deadline en tien koppen koffie achter je laptop zet. Het is een kunstvorm, een levenswijze en voor sommigen bijna een spirituele ervaring. Waarom is dit onderwerp relevant? We hebben allemaal weleens die innerlijke strijd gevoeld tussen "nu doen" en "ach, dat kan later wel".

Maar om uitstelgedrag echt te begrijpen, moeten we op verkenning in het brein van een uitsteller. Waarom voelt het soms alsof je aan bank zit vastgeplakt, terwijl de takenlijst onveranderd lang blijft en  is er echt geen remedie tegen uitstelgedrag?

De Psychologie van Uitstelgedrag

Laten we eens kijken naar de psychologie achter uitstelgedrag. Het is een fascinerend doolhof van goede bedoelingen, waar de uitgang vaak verborgen ligt achter allerlei creatieve excuses.

Angst voor Mislukking

Angst voor mislukking speelt vaak een verrassend grote rol in ons uitstelgedrag. Deze stille saboteur fluistert ons in dat als we nooit beginnen, we ook nooit echt kunnen falen. Dit is het moment waarop je besluit dat je die presentatie beter kunt uitstellen. Wie weet bedenk je nog een revolutionaire invalshoek terwijl je door infinite scroll van Facebook gaat. 

Het is een verleidelijke gedachte, die ons verlamt en gevangen houdt in de veiligheid van 'nog niet begonnen'. Door taken uit te stellen, bouwen we onbewust een muur tussen ons en de mogelijkheid van falen, maar natuurlijk ook tussen ons en de kans op succes. Het is deze angst die ons in een cyclus van uitstel en zelfkritiek houdt. Dat falen juist niet het einde betekent, maar juist een stap in de goede richting wordt hier vaak over het hoofd gezien.

Gebrek aan Zelfregulering

Dit is wanneer je zelfdiscipline smelt als sneeuw voor de zon. Je weet dat je taken hebt, maar op de een of andere manier beland je weer op YouTube, kijkend naar “De Pijnlijkste Momenten uit Lang Leve de Liefde" (iedereen heeft een guilty pleasure).

Gebrek aan zelfregulering speelt een cruciale rol in het voeden van ons uitstelgedrag, waarbij we vaak toegeven aan directe bevrediging ten koste van onze langere termijn doelen. De worsteling om onze impulsen te beheersen, leidt tot een constante cyclus van uitstel en frustratie, omdat we het moeilijk vinden om prioriteit te geven aan wat echt belangrijk is boven wat op dit moment het meest aantrekkelijk lijkt.

Instant Gratification

De onweerstaanbare drang om onmiddellijke beloning te verkiezen boven langetermijnvoordelen. Het is de reden waarom je besluit dat het bekijken van één enkele aflevering op Netflix (wat onvermijdelijk uitloopt tot een volledige seizoensmarathon) een beter idee is dan het starten aan dat verslag dat over drie dagen klaar moet zijn. "Ach," zegt je brein, "het genot van nu is zekerder dan de voldoening van later." En zo ruil je de zoete vruchten van toekomstig succes in voor de snelle sugar high van hedendaags vermaak.

Het ironische is dat deze kortetermijnbeloningen vaak leiden tot langetermijnfrustraties. We verkiezen een snelle beloning boven succes op langere termijn, waardoor we verstrikt raken in een patroon van uitstel en vermijding.

Hoe uitstellers denken

Het brein van een uitsteller, een plek waar logica en tijd zich op mysterieuze wijze vervormen.

Een voorbeeld…

Wanneer ik tijd vrij moet maken om een bepaalde taak te doen, dan voel ik meteen weerstand. Ik ben bezig en ineens zegt er een stemmetje in mijn hoofd, “wat is de hoofdstad van Laos?”. En voor de meesten lijkt dit eerder een soort brain fart, maar voor een master procrastinator transformeert deze vraag naar een existentiële crisis.

En dat je er 2.561 uur, dat is bijna 107 dagen, mits je 24 uur per dag zou lopen, over zou doen om van Antwerpen naar Vientiane - want dat is de hoofdstad van Laos - te lopen, is immers interessant om te weten, moest het ooit eens ter sprake komen op een verjaardag of aan de bar.

Wat is eigenlijk de langste afstand ooit gelopen? Hoever kun je maximaal lopen per dag, wanneer je een minimale rustperiode in acht neemt?

Wat was ik ook alweer aan het doen? Terug naar de taak.

En, oh, is Bhutan eigenlijk een buurland van Laos? Open Google Maps nog maar eens.

Je kunt je voorstellen dat dit best lastig kan zijn, zeg ik met gevoel voor understatement.

Verkeerde Tijdinschatting

Uitstellers hebben een uniek talent om de hoeveelheid tijd die nodig is voor een taak dramatisch te onderschatten. Vraag een uitsteller hoe lang iets duurt, en je krijgt een antwoord dat zo optimistisch is dat het je bijna ontroert. "Oh, dat? Een uurtje, max." Drie dagen later zijn we nog steeds 'bijna klaar'.

De Illusie van 'Beter Onder Druk Werken'

De klassieke mantra van de uitsteller: "Ik werk beter onder druk." Het is een mooi sprookje dat we onszelf vertellen, zodat we ons beter voelen over het feit dat we twee weken lang niets hebben gedaan en nu alles in één nacht moeten proppen. Deze mythe is zo ingeburgerd dat sommigen van ons bijna geloven dat onze superkrachten zich alleen manifesteren wanneer de deadline dreigend over ons hangt.

Uiteindelijk resulteert de 'magie' van de laatste minuut meestal in een last minute marathon en werk dat 'goed genoeg' is, maar verre van ons beste.

Verplaatsing van Verantwoordelijkheid

Uitstellers zijn meesters in het vinden van externe factoren om hun gebrek aan actie te rechtvaardigen. "Ik was van plan om aan mijn essay te beginnen, maar mijn vriend had mij echt even nodig ." Het is nooit echt hun schuld; het universum lijkt gewoon samen te spannen om hen ervan te weerhouden hun taken te voltooien.

Hoe Uitstellers Handelen

Het is bijna een wonder dat uitstellers toch een manier kunnen vinden om zich door het dagelijks leven te navigeren. Hoe dan?

Vermijden en Vervangen van Taken

Mensen met uitstelgedrag zijn vaak meesters in het vervangen van taken: ze kiezen voor minder belangrijke of gemakkelijkere activiteiten in plaats van zich te richten op de urgente of moeilijkere taken die daadwerkelijk aandacht vereisen. Deze tactiek van taakvervanging dient als een tijdelijke oplossing, waardoor ze het gevoel van productiviteit behouden, terwijl ze de daadwerkelijke verantwoordelijkheden op afstand houden.

Met andere woorden, die belastingaangifte of dat belangrijke werkproject kan wachten, want er zijn plots urgentere zaken te doen. Zoals het alfabetisch ordenen van je kruidenrek of zoeken naar de goedkoopste tickets naar Bali.

De Cyclus van Uitstelgedrag

De cyclus begint steevast met onvermijdelijke: “Dat doe ik morgen wel", gevolgd door een race tegen de klok wanneer de deadline nadert, even een nachtje doorgaan. Spoedig daarna komt de stress, met de onvermijdelijke vraag "Waarom begin ik altijd te laat?" en het eindigt met berouw en het goede voornemen om het de volgende keer beter te doen.

Maar zodra een nieuwe taak zich aandient, herhaalt de cyclus zich: een eindeloze reeks van uitstel, stress, en berouw, vermengd met tijdelijke opluchting na elke voltooiing. Deze cyclus van uitstel en last-minute paniek creëert een vicieuze cirkel die moeilijk te doorbreken is zonder een bewuste verandering in tijdmanagement en zelfdiscipline.

Maar ondanks de chaos, hebben uitstellers de ongelooflijke kracht om onder druk (soms) diamanten te maken.

Wat kunnen we eraan doen?

Als je ooit hebt gedacht: "Morgen is er weer een dag... om alles uit te stellen", dan is dit jouw wake-up call. Wat kunnen we doen om uitstelgedrag te lijf te gaan?

Het Stellen van Realistische Doelen

Het stellen van realistische doelen is een krachtige strategie tegen uitstelgedrag, omdat het helpt taken behapbaar en overzichtelijk te maken. Hierdoor neemt de neiging tot uitstellen af. Door haalbare deadlines en duidelijke, meetbare doelstellingen te definiëren, wordt de angst voor overweldiging en falen verminderd en neemt de motivatie om aan de slag te gaan toe.

Bovendien creëert het behalen van deze kleinere doelen een positieve feedbackloop. Je krijgt meer zelfvertrouwen, wat de drang om uit te stellen laat afnemen. Je hebt het gevoel dat je vooruit gaat. Je doet er goed aan om hierin klein te beginnen.

Tijdmanagement Technieken

Deze zijn cruciaal, omdat de tijd voor een uitsteller een soort mythisch concept is. Probeer technieken zoals de Pomodoro-techniek: 25 minuten volle focus, gevolgd door een pauze van 5 minuten om te doen wat je hartje begeert (binnen redelijke grenzen, natuurlijk).

Dit is de perfecte manier om jezelf te leren dat kleine stappen leiden tot grote overwinningen. Na een aantal Pomodor's zul je je realiseren dat je daadwerkelijk iets hebt bereikt.

Zelfreflectie en Zelfverbetering

Dit is het moment om in de spiegel te kijken en te zeggen: "Het ligt niet aan jou, takenlijst, het ligt aan mij.” Zelfreflectie speelt een cruciale rol in het overwinnen van uitstelgedrag. Het geeft ons een dieper inzicht in de onderliggende oorzaken van ons gedrag, zoals angst voor falen, perfectionisme, of een gebrek aan motivatie.

Door eerlijk naar onszelf te kijken en onze gewoonten en triggers te identificeren, kunnen we gerichte strategieën bepalen voor zelfverbetering, zoals het aanpakken van negatieve gedachtepatronen of het verbeteren van onze tijdmanagementvaardigheden.

Vraag jezelf af: "Wat houdt me tegen?" Is het angst? Perfectionisme? Een allergie voor succes? Zodra je de wortel van het probleem identificeert, kun je beginnen met het uitroeien ervan. Maar wees vooral niet te hard voor jezelf.

Onthoud: elke grote reis begint met een enkele, niet-uitgestelde stap.